حضرت صدیقه کبری [سلام الله علیها] و مدیریت یک بنگاه اقتصادی

◘ «فدک» باغستانی بود در ۱۶۵ کیلومتری مدینه، خاکی حاصلخیز داشت و چشمه های جوشان، درخت های نخلش پرمحصول بود و صاحبانش هم یهودیان ساکن اطراف مدینه بودند... .

◘ «فدک» باغستانی بود در ۱۶۵ کیلومتری مدینه، خاکی حاصلخیز داشت و چشمه های جوشان، درخت های نخلش پرمحصول بود و صاحبانش هم یهودیان ساکن اطراف مدینه بودند.
◘ بعد از نقض پیمان یهودیان با مسلمانان و همدستی ایشان با مشرکان مکه، به ناچار جنگ با یهودیان اتفاق افتاد. پس از فتح خیبر و شکست یهودیان خیبر، یهودیانِ صاحب فدک، که آنها هم در نقض پیمان با پیامبر (ص) و فتنه انگیزی با مشرکان مقصر بودند؛ بدون جنگ «فدک» را به حضرت رسول بخشیدند.
◘ بعد از نزول آیه «و آت ذالقربی حقه» ـ آیه ۲۶ سوره اسراء ـ در سال هفتم هجری حضرت رسول(ص) به فرمان الهی این باغستان را به حضرت زهرای مرضیه (س) بخشیدند و با مکتوب کردن این بخشش، سند آن را به دختر گرامی شان تقدیم کردند.
به این شکل از سال هفتم هجری تا زمان شهادت بانوی دو عالم، فدک در اختیار ایشان بود.
◘ حضرت زهرا از همان ابتدا با تعیین چند کارگزار، مدیریت این باغستان را در دست گرفتند. با توجه به اینکه فدک به غیر از درخت خرما، محصولات سیفی هم داشت و آبیاری و وجین سیفی جات در زمان های معین و دقیقی باید انجام بگیرد؛ قطعا نظارت بر عملکرد کارگزاران امر لازمی بوده است.
◘ بنا بر آنچه که در منابع شیعی وجود دارد، در طول چهار سالی که مدیریت فدک در دست صدیقه کبری (س) بود؛ ایشان بعد از محصول دهی درختان یا بوته های سیفی، ابتدا حقوق کارگزاران و کارگران باغ را پرداخت می کردند، سپس سهم اندکی را برای خانواده و فرزندان خود برمی داشتند و بعد تمام محصول را میان فقرا پخش می کردند.
◘ با بررسی این بُعد از حیات دخت رسول الله می توان به نتایج قابل توجهی رسید:
← فعالیت مدیریتی و اقتصادی بانوی گرامی اسلام با کمترین میزان حضور در بیرون خانه انجام می شده و ایفای نقش همسری و مادری ایشان را تحت تاثیر قرار نمی داده و در عین حال به کمترین میزان ارتباط با نامحرم هم نیازمند بوده است. یعنی ایشان با تعیین کارگزارانی مطمئن و با نظارت و گزارش گیری از ایشان برای اداره فدک و رسیدگی به حال فقرا از طریق کارگزان و ارتباط با زنان خانواده های فقیر ارتباط با نامحرم را به حداقل رسانده بودند.
← ملاک اولی در در این نوع از فعالیت اجتماعی و اقتصادی؛ دقت، علم و ایمان حضرت زهرا (س) بوده است، نه حضور فیزیکی در محل کار.
◘ بر این اساس شاید بتوان گفت فعالیت اجتماعی، اقتصادی بانوانِ مسلمانِ متخصص، زمانی در حالت ایده آل خود قرار دارد که اولا نقش همسری و مادری آنها را تحت شعاع خود قرار ندهد. مانند کارهای پروژه ای که در آن خود افراد زمان انجام کار و شکل انجام آن را خود تعیین می کنند؛ و دیگر اینکه در این گونه فعالیت ها کمترین اختلاطی میان زنان و مردان ایجاد نشود.


پ.ن: منابع: 1. «سقیفه»، علامه سیدمرتضی عسکری، مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر، چاپ دوم ۱۳۸۵٫ش، فصل ۶و۷ –حضرت زهرا(س) در بستر بیماری و جنگ اقتصادی با اهل البیت(ع)
                 2. «زندگانی حضرت زهرا-س-» -برگزیده ای از کتاب جلاءالعیون-، تالیف علامه محمدباقر مجلسی، تنظیم و ترجمه از علی لباف، مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر، چاپ دوم ۱۳۹۲٫ش، ص ۳۵ تا ۴۲
                 3. «دایره المعارف تشیع»، جلد ۱۲، نشر شهید سعید محبی، چاپ ۱۳۸۶٫ش، مدخل «فدک»، ص ۲۳۲
                 4. «زندگانی حضرت فاطمه(س) و دختران آن حضرت»، سیدهاشم رسولی محلاتی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ بیست و دوم، ۱۳۹۰٫ش، صفحات ۱۰۴ تا ۱۰۶ و ۱۴۶ و ۱۵۲